به نقل از «ایرنا»

ایران یک حزبی نشد!

تاریخ انتشار: ۲ مهر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۰۷۸۹۵۲

یازدهم اسفند ماه سال ۱۳۵۳ هجری شمسی. محمدرضا پهلوی شاه وقت ایران داخل کاخ نیاوران در یک کنفرانس رادیو- تلویزیونی ظاهر شد و نوید تشکیل حزبی تازه تاسیس به نام رستاخیز را داد: این چیزی که الان در احزاب سیاسی فعلی قانونی مملکت، که ما می‌خواستیم اینها مواظب همدیگر باشند و با انتقادات صحیح دستگاه‌های دولتی و مملکتی را هدایت بکنند، این بار در داخل خود تشکیلات حزب رستاخیز خواهیم داشت.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

ولی همه تحت یک پرچم، تحت یک فلسفه و با یک تشکیلات بسیار منظم باید منافع این مملکت را در حال و آینده حفظ بکنید. فرد، فناپذیر است و من هم یک فردی هستم. الان که با شما صحبت می‌کنم به طور طبیعی هیچ دلیل ندارد که من فردا اینجا نباشم. ولی هیچ وقت، هیچ چیزی معلوم نیست. چون عمر انسان به دست خداوند است. ما باید پیش‌بینی همه کار را بکنیم.

شاه ادامه داد: کسی که وارد این تشکیلات سیاسی نشود و معتقد و مؤمن به این سه اصلی که من گفتم نباشد، دو راه برایش وجود دارد: یا یک فردی است متعلق به یک تشکیلات غیر قانونی، یعنی به اصطلاح خودمان توده‌ای. یعنی باز به اصطلاح خودمان و با قدرت اثبات: بی‌وطن. او جایش یا در زندان ایران است، یا اگر بخواهد فردا با کمال میل بدون اخذ حق عوارض، گذرنامه در دستش می‌گذاریم و به هر جایی که دلش می‌خواهد، برود. چون ایرانی که نیست، وطن که ندارد و عملیاتش هم که قانونی نیست، غیرقانونی است و قانون هم مجازاتش را معین کرده است.

محمدرضا پهلوی ادامه داد: هر کسی مردانه باید تکلیف خودش را در این مملکت روشن بکند. یا موافق این جریان هست، یا نیست. اگر گفتم جنبه خائنانه دارد، که تکلیفش روشن است. اگر جنبه خائنانه نداشته‌باشد، از لحاظ فکری، یک جریان دیگری دارد، او آزاد است در این مملکت. اما توقعاتی دیگر، نداشته ‌باشد، ولی ضمناً هم به کلی در پوشش قوانین ایران از لحاظ فردی و اجتماعی محفوظ است.

لگوی حزب توده ایران

شاه گفته بود: اقلیت کوچکی هم هستند مشتمل بر افراد گمراهی که ضد منافع حیاتی ملت اقدام می‌کنند یعنی به‌اصطلاح خودمان توده‌ای که جای‌شان طبق قانون در زندان است. نقطه دردی که شاه روی آن دست گذاشت، اثر بسیار گزنده‌ای هم بر مخاطب آن داشت. شاه گفت: این دسته آخر اگر آرزو دارند که به یکی از سرزمین‌های موعود خود بروند، پاسپورت‌شان آماده تحویل است.

متعاقباً مخالفان شاه بویژه حزب توده به تحریف جمله آخر او دست بردند و آنرا این گونه جا انداختند که شاه گفته تمام ایرانیان باید عضو رستاخیز شوند یا پاسپورت بگیرند بروند؛ چیزی که داریوش همایون قائم مقام دبیر کل این حزب، نام آن را  پیکار منفی تبلیغاتی گذاشت.

غافلگیری دربار

تشکیل این حزب بسیاری از نزدیکان شاه را نیز غافلگیر کرد. چون شاه مدتی پیش ضمن مخالفت خود با تشکیل یک حزب واحد برای ایران گفته بود: اگر من دیکتاتور بودم تا پادشاه مشروطه، سعی می‌کردم مانند هیتلر یا آنچه امروز در کشورهای سوسیالیستی (کمونیستی) می‌بینید، رهبری یک حزب واحد و مسلط را به دست بگیرم.

شاه اما که یک باره فکرش را عوض کرد و دستور داد دو حزب حکومتی ایران نوین و مردم منحل و در حزب رستاخیز ادغام شوند. او در پاسخ به خبرنگاران خارجی که منتقد این حرکت شاه بودند گفت: آزادی اندیشه! آزادی اندیشه! دموکراسی، دموکراسی! با پنج سال اعتصاب و راه‌پیماییهای خیابانی پشت سر هم! دموکراسی؟ آزادی؟ این حرف‌ها یعنی چه؟ ما هیچ‌کدام از آن‌ها را نمی‌خواهیم.

حزب اجباری

حزب رستاخیز ملت ایران که به حزب رستاخیز شهره یافته بود دستور داد تمام کارمندان دولت باید به عضویت این حزب در آیند. حزب در سال ۱۳۵۴ دو میلیون و چهارصد هزار نفر و در سال ۱۳۵۵ پنج میلیون و چهارصد هزار نفر را به عضویت کانون‌های گوناگون خود پذیرفت. با این حال افرادی که عضو حزب بودند، تنها نام خود را در دفاتر حزب وارد کرده بودند و عملاً گامی در جهت اهداف واقعی حزب برنمی‌داشتند.

امام خمینی عضویت در حزب رستاخیز را حرام اعلام کرد

این حزب چندین نشریه راه انداخت: روزنامه رستاخیز، رستاخیز جوان، رستاخیر روستا، رستاخیز کارگران، رستاخیز هوایی و مبانی فلسفی رستاخیز.

تقریبا از مخالفین سرشناس شاه کسی به این حزب نپیوست. امام خمینی هم که مرجعی مخالف شاه محسوب می شد عضو شدن در این حزب را حرام دانستند و گفتند: نظر به مخالفت این حزب با اسلام و مصالح ملت مسلمان ایران، شرکت در آن بر عموم ملت حرام و کمک به استیصال مسلمین است و مخالفت با آن از روشن‌ترین موارد نهی از منکر است. دربارهٔ این حزب به اصطلاح رستاخیز ملی ایران باید گفت این عمل با این شکل تحمیلی، مخالف قانون اساسی و موازین بین‌المللی است و در هیچ یک از کشورهای عالم نظیر ندارد.

اهداف تشکیل از نگاه دیگران

اما پروفسور یرواند آبراهامیان نویسنده کتاب ایران بین دوانقلاب، اهداف تشکیل این حزب را چیز دیگری می داند. او معتقد است شاه دنبال تقویت رژیم خود و نهادینه کردن هر چه بیشتر سلطنت و فراهم ساختن پایگاه اجتماعی گسترده تری برای حکومت بود.

یرواند آبراهامیان

سفارت آمریکا نیز راه اندازی سیستم تک حزبی توسط شاه را این طور تحلیل کرد و برای وزارت امورخارجه آمریکا فرستاد: ما معتقدیم این عمل عمدتاً از تمایل شاه به تسلط بیشتر و کم کردن انتقادهای داخلی برخاسته است. اگر چه چنین اقدامی در دوران رشد ناسیونالیسم و اعتماد به نفس ایران غیرضروری به نظر می‌رسد. حزب رستاخیز حائز مکانیسمی است که علاوه بر ایجاد امکان راه‌یابی در فعالیت سیاسی، وسیله‌ای قانونی نیز برای شناسایی مخالفین نامطلوب می‌باشد. بنای حزب رستاخیز بر این نظریه شاه است که معترضان به برنامه او در ایران باید بین زندان، تبعید یا محو شدن یکی را انتخاب کنند.

عقب نشینی شاه از مواضع خود در قبال حزب رستاخیز

این گزارش، آینده این حزب را این طور پیش بینی کرد: احتمال می‌رود که حزب رستاخیز به صورت سازمان سیاسی فراگیر و ناموفق درآیـد کـه تـمام زمینه‌های زندگی کشور را در برگیرد و به این ترتیب به یک ارگان سیاسی بی‌معنی تبدیل گردد. به هر حال ما معتقدیم که شاه می‌خواهد حزب جدید، کنترل سیاسی او را در جامعه ایرانی باز هم توسعه دهد.

ایده خوب، اجرای بد؟

اما داریوش همایون قائم مقام دبیرکل حزب رستاخیز و وزیر اطلاعات و جهانگردی چند دهه بعد گفت: حزب رستاخیز برای کشاندن مردم به عرصه سیاسی تشکیل شد و چون مردم به فرایند سیاسی که هیچ نشانی از استقلال از اراده شاه نداشت کشیده نشدند پس پادشاه در واقع به عنوان رهبر حزب عمل کرد. حال این چقدر به پادشاه ضربه زد که حتما زد، ولی اگر خوب اداره می شد آن ضرر را نمی زد. چون ما نمونه داشتیم  و این کار سابقه هم داشت.

همایون افزود: مصطفی کمال آتاتورک در ترکیه همه گروه های سیاسی این کشور را تعطیل کرد و یک حزب به نام جمهوری خلق تاسیس کرد و خودش هم رهبر این حزب شد. داخل آن حزب گرایش هایی پیدا شد و بعد از مرگ آتاتورک، سیستم تک حزبی این کشور به سرعت تبدیل به سیستم دوحزبی شد و و امروز به برکت همان کار، دهه ها از دموکراسی ترکیه می گذرد.

آتاتورک (نفر وسط)

او گفت: باید توجه داشت که جامعه به یکباره نمی تواند دموکراسی حزبی را تحمل کند. همین الان اگر در ایران احزاب آزاد شوند ۵۰ حزب تشکیل می شود، طوری که برای نامگذاری این حزب ها، اسم کم خواهد آمد. همین احزاب نمی گذارند کار دموکراسی هم شکل بگیرد. این ها آلت دست هر جریان تندرو و پوپولیستی می شوند و همه چیز خراب می شود. چون این فضای بسته را اگر بخواهی یک دفعه باز کنی، کار دست هوچی گرترین آدم ها خواهد افتاد. ما دیده بودیم که از سال ۱۳۲۰ تا ۳۲، احزاب در ایران آزاد بودند اما چه بلبشویی بود، نه حزب و مطبوعات درست و حسابی  بود، نه پیشرفت بود، نه دموکراسی بود و نه حکومت بود، هیچی نبود. همه اش دست تندروترین و بی ملاحظه ترین افراد بود.

همایون افزود: این باید از یک جایی شروع شود که اندک اندک کنترل را کم کرد تا فضا به کلی باز شود. عینا مثل یک سدی است که باید دریچه های آن را باز کرد تا این آب زیادی برود وگرنه سیل راه می افتد. سیاست هم همین طوری است، یک جامعه ناآماده را – البته این ناآمادگی تقصیر حکومت است- این جامعه را چطور می شود آماده کرد، ناچار باید مرحله به مرحله پیش رفت. باید از درون یک حزب، احزاب متعدد در بیایند.

او گفت: وقتی شاه متوجه شد به این شکل نمی شود گفت دو جناح مختلف در این حزب تشکیل شود. خیلی فکر خوبی بود و ما هم استقبال کردیم. اشکالی هم نداشت و دو جناح در داخل حزب کار خودشان را می کردند. اشکال این بود که برای خود شاه این حزب بلاتکلیف بود. شاه یک حرفی زده بود و در آن مانده بود. نمی دانست باید چکار کند. دوباره تبدیل شد به یک حزب ایران نوین دیگر با سرو صدای بیشتر و ورود به عرصه هایی که جنبه خودکشی داشت برای یک حزب سیاسی. مثلا کنترل قیمت را این حزب نه تنها وارد شد بلکه به انحصار خودش درآورد. یعنی تمام جامعه را ناراضی کردند از حزب بری کردند.

منابع:

- یرواند آبراهامیان، ایران بین دو انقلاب

- جلال رفیع، اطلاعات ۸۰ سال

-  محمدرضا پهلوی، پاسخ به تاریخ

برچسب‌ها آدولف هیتلر داریوش همایون محمدرضا پهلوی امام خمینی حزب رستاخیز

منبع: ایرنا

کلیدواژه: آدولف هیتلر داریوش همایون محمدرضا پهلوی امام خمینی حزب رستاخیز آدولف هیتلر داریوش همایون محمدرضا پهلوی امام خمینی حزب رستاخیز محمدرضا پهلوی حزب رستاخیز یک حزب

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۰۷۸۹۵۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

ریزش سنگین ارز/احتمال بازگشت دلار به کانال ۵۰ هزاری تقویت شد

همزمان با ادامه ریزش قیمت‌ها در بازار طلا و ارز، هم اکنون قیمت دلار در بازار آزاد به کانال ۶۰ هزار تومان بازگشته و آنطور که فعالان بازار می گویند احتمال بازگشت قیمت دلار به کانال ۵۰ هزار تومان امروز تقویت شده است.

به گزارش خبرگزاری ایمنا، قیمت دلار که در روزهای نخست امسال و مخصوصاً پایان تعطیلات نوروز به دلیل بالا گرفتن تنش‌های منطقه‌ای و حمله صهیونیست‌ها به کنسولگری ایران در دمشق به اوج خود رسیده بود این روزها به شدت در حال ریزش است.

قیمت دلار در آن ایام به دلیل تشدید تنش‌های منطقه‌ای و نگرانی از شدت درگیری‌ها بین ایران و اسرائیل به ۷۰ هزار تومان هم رسید؛ دلال‌های خیابان فردوسی همان موقع اذعان می‌کردند که منتظر دلار ۷۵ هزار تومانی بودیم!

اما با پاسخ قاطع ایران و ناتوانی صهیونیست‌ها از ادامه درگیری، ریزش قیمت‌ها در بازار ارز و طلا آغاز شد و همچنان هم ادامه دارد. قیمت دلار که در معاملات اول صبح ۲۶ فروردین ماه (فردای پاسخ قاطع ایران به اسرائیل) در بازار غیررسمی به ۷۰ هزار تومان رسیده بود در معاملات نخست صبح امروز ۹ اردیبهشت ماه به کانال ۶۰ هزار تومان برگشته است. به عبارتی دلار در دو هفته ۱۰ هزار تومان کاهش داشته است و آنطور که فعالان حاضر در بازار ارز پیش بینی می‌کنند در روزهای آینده نیز بازهم شاهد ریزش سنگین قیمت‌ها در بازار خواهیم بود.

مشاهدات میدان از بازار ارز در صبح روز بعد از پاسخ ایران به اسرائیل بیانگر نگرانی دلال‌ها از عقب ماندن از بازار و فرار از ضررهای سنگین به دلیل ریزش قیمت‌ها بود. این وضعیت در دو هفته گذشته همچنان در بازار منوچهری و فردوسی و سبزه میدان حاکم است و دلال‌ها برای اینکه بیشتر از این ضرر نکنند دلارهایی را که قبلاً در قیمت‌های بالا خریده بودند فروختند و فعلاً هم قصد خرید ندارند.

بازار کاملاً در این ۱۴ روز فروشنده بوده و کمتر خریداری حاضر به خرید ارز شده است چراکه همه چشم انتظار کاهش بیشتر قیمت‌ها هستند؛ فعالان بازار ارز می‌گویند بعد از کاهش تنش‌های سیاسی، هیجانات کاذب و جو منفی بازار تخلیه شد و همین امر به ادامه دار شدن سیر نزولی قیمت‌ها کمک کرد.

برخی دیگر البته می‌گویند علاوه بر کاهش سطح ریسک‌های سیاسی، وجود احتمالاتی مبنی بر شروع مذاکرات هسته‌ای و اخبار مثبت درآمدهای نفتی هم به ریزش قیمت‌ها در بازار دامن زده است در عین حال سفر رئیس کل بانک مرکزی و وزیر اقتصاد به عربستان نیز به عنوان عامل اثرگذار دیگری در روند نزولی قیمت‌ها در بازار طلا و ارز عنوان می‌شود.

قیمت دلار صبح امروز در بازار آزاد تهران به کانال ۶۰ هزار تومان بازگشته است؛ قیمت دلار هرات نیز که اهمیت بالایی در بازار ارز دارد و کاهش و افزایش قیمت آن بر بازار تأثیرگذار است از عصر دیروز به کانال ۶۰ هزار تومان بازگشته بود و هم اکنون به کانال ۵۰ هزار تومان بازگشته و با قیمت ۵۹ هزار و ۸۰۰ تومان معامله می‌شود. علاوه بر این قیمت درهم امارات هم به عنوان یکی دیگر از عوامل مؤثر بر نرخ ارز در بازار داخلی شیب نزولی را در پیش گرفت و در کانال ۱۶ هزار تومان عقب‌گرد قابل توجهی را تجربه کرد.

سیگنال قیمتی از هرات و امارات باعث شده تا فعالان بازار ارز احتمال بازگشت قیمت دلار در بازار تهران را به کانال ۵۰ هزار تومان طی امروز و فردا بسیار جدی بدانند؛ علاوه بر این گفته می‌شود حضور جدی بازار ساز و تزریق‌های سنگین درهم امارات موجب شده تا اکثر بازارها این روزها فروشنده شوند چراکه احتمال ریزش بیشتر قیمت‌ها تصویب شده است.

ریزش قیمت‌ها در حالی در بازار ارز ادامه دارد که کارشناسان و فعالان اقتصادی متعددی از همان روزهای پرتنش بازار و ثبت رکوردهای نجومی به مردم هشدار می‌دادند که عوامل بنیادی بازار از این افزایش‌های هیجانی حمایت نمی‌کند و با کاهش التهابات سیاسی، تب دلار هم به‌زودی فروکش می‌کند.

یحیی آل اسحاق، رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و عراق گفته است: اگر شوک سیاسی جدید رخ ندهد، احتمال دارد دلار به دامنه ۵۰ هزار تومان برگردد.

جهانبخش سنجابی شیرازی دبیرکل اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق نیز با تأکید بر اینکه روند افزایش نرخ ارز قطعاً در میان‌مدت متوقف خواهد شد؛ گفت: با هر شدتی که هیجانات موجب شده است نرخ ارز افزایش یابد، با همان شدت هم تخلیه خواهد شد و نرخ ارز به قیمت‌های قبلی بازمی‌گردد.

وی تأکید کرد: به‌طور قطع نوسانات چند هفته اخیر بازار ارز بیش از این که ریشه اقتصادی داشته باشد، ریشه سیاسی امنیتی دارد و با همان شدتی که رشد کرده است با همان شدت نیز سقوط خواهد کرد، بنابراین مردم باید دقت کنند که حتی برای کسب سود در دام سفته‌بازها نیفتند تا آسیبی متوجه سرمایه‌هایشان نشود.

حسینی دبیر اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق زمانی نیز گفته بود: شوک یا تنش سیاسی در کشور رخ می‌دهد مردم نه از روی نیاز، بلکه به علت نگرانی از افزایش قیمت دلار در آینده اقدام به خرید ارز می‌کنند، درگیری‌های سیاسی ایران و منطقه خاورمیانه باعث افزایش موقتی نرخ دلار شد؛ البته این موضوع به ایران محدود نمی‌شود بلکه درگیری سیاسی در هر کشوری باعث ایجاد التهاب در بازارهای مالی آن کشور می‌شود.

وی افزود: رشد قیمت دلار در بازار غیررسمی به عملکرد بانک مرکزی ارتباط چندانی ندارد؛ چون این بانک بیشتر بر رفع نیازهای قانونی از طریق مرکز مبادله ارز و طلای ایران تمرکز دارد. از گذشته تاکنون بازار سازی و فضاسازی وجود داشته به طوری که عده‌ای با سوءاستفاده از شرایط ایجاد شده اقدام به نرخ سازی می‌کنند و با دامن زدن به التهابات منافع بسیاری به دست می‌آورند. اگر دولت امسال نیز بتواند درآمدهای ارزی پایدار نسبتاً خوبی داشته باشد احتمال دارد نوسانات نرخ ارز به حداقل برسد.

سید کمال سیدعلی معاون ارزی اسبق بانک مرکزی نیز گفته بود: عملیات مقتدرانه نظامی ایران در وعده صادق باعث شد شاهد تأثیر آن‌چنانی بر افزایش نرخ ارز نباشیم و حتی روند قیمتی نیز به‌خلاف فضاسازی‌ها و پیش‌بینی‌ها نزولی شد.

وی بیان داشت: زمانی که در چند روز نرخ ارز به‌مقدار زیادی افزایش می‌یابد، نشان می‌دهد که این نوع بالا رفتن نرخ ارز ناشی از شوک‌های غیراقتصادی است، در این زمان همه به عملکرد بانک مرکزی حساس می‌شوند زیرا این بانک موفق شده بود ۱۱ ماه ۱۴۰۲ نرخ ارز را در کانال مشخصی ثابت نگه‌دارد. زمانی که تنش‌های سیاسی کاهش می‌یابد، پرش نرخ ارزی که در زمان بحران سیاسی به وجود آمده بود، تخلیه می‌شود و در این زمان است که نرخ ارز کاهش خواهد یافت.

به گزارش ایمنا، همانطور که در روزهای پرتلاطم بازار ارز و طلا در هفته‌های قبل به دفعات از سوی کارشناسان اقتصادی و مسئولان اقتصادی هشدار ریزش قیمت‌ها به محض فروکش کردن تنش‌ها داده می‌شد، این ایام شاهد ثبت قیمت‌های لحظه‌ای و البته کاهشی از طلا، سکه و انواع ارز هستیم.

قیمت دلار هم اکنون (در لحظه انتشار این گزارش) در بازار آزاد تهران ۶۰ هزار و ۱۰۰ تومان و قیمت دلار هرات ۵۹ هزار و ۸۰۰ تومان اعلام شده است. سکه بهار آزادی طرح جدید نیز بازهم روند کاهشی داشته و به کانال ۴۰ میلیون تومان بازگشته است؛ هم اکنون سکه طرح جدید با قیمت ۴۰ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان فروخته می‌شود. قیمت هر گرم طلای ۱۸ عیار نیز که در هفته‌های گذشته برای ساعتی به ۴ میلیون تومان هم رسیده بود هم اکنون به کانال ۳ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان بازگشته است.

منبع: تسنیم

کد خبر 748742